Rusya Devlet Başkanı Putin, Türkiye’ye büyük bir teklifte bulundu, Avrupa’nın enerji merkezi olmak. Evet, Rusya Enerji Forumu’nda konuşan Putin, Rus gazını Avrupa’ya taşıyan Kuzey Akım boru hattına yapılan sabotajdan bahsetti. Putin, buradaki doğal gazı Karadeniz bölgesine taşıyıp, Türkiye’nin doğal gaz ve petrol için ana güzergah olabileceğini söyledi ve ekledi:

Türkiye’de Avrupa için büyük bir gaz merkezi kurulabilir. O halde Putin Türkiye’yi, sadece Rusya’nın bir enerji güzergahı olarak mı görmek istiyor yoksa Türkiye, gerçek bir enerji merkezi olabilir mi?

Türkiye halihazırda zaten bir enerji geçiş güzergahı. Rusya’dan gelip Avrupa’ya giden Türk Akım ve Mavi Akım boru hatlarıyla birlikte, Azerbaycan gazını doğrudan Avrupaya taşıyan TANAP boru hatları var. Türk Akım ve Mavi Akımla birlikte, Rusya’nın Avrupaya gönderdiği doğal gazın yaklaşık dörtte biri Türkiye üzerinden geçiyor.

Ancak Rusya Ukrayna savaşından sonra hem Rusya’nın gönderdiği doğal gazı kısması, hem de Avrupa’nın Rusya’ya uyguladığı yaptırımlardan dolayı Avrupa’ya giden Rus gazı ciddi oranda kesildi. Türkiye savaşta iki tarafla da görüşebilen tek ülke olarak, Rus gazının Avrupa’ya güvenli şekilde gidebildiği tek güzergah. İşte bu yüzden Putin, eksik kalan doğal gazı da Türkiye üzerinden taşıyabileceklerini söyledi. Putin Türkiye’yi doğal gaz merkezi yapma teklifini Astana’daki zirvede tekrar gündeme getirdi ve bu kez, doğal gazın fiyatının Türkiye’de belirlenebileceğini söyledi.

Bu şu anlama geliyor, Türkiye sadece doğal gazın geçtiği bir güzergah değil, aynı zamanda bir doğal gaz ticaret merkezi de olacak. Şu an Türkiye zaten Rus doğal gazını Avrupa’ya taşıyor ancak bu, Türkiye’nin bir doğal gaz merkezi olması için yeterli değil. Çünkü Türkiye, kendi üzerinden geçen doğalgazın fiyatını belirleyemediği gibi, ticaretini de yapamıyor. Türkiye, bir doğal gaz ticaret merkezi olması için doğal gaz fiyatının rekabet sonucunda belirlendiği serbest bir piyasaya sahip olmalı.

Tabi ki tek bir satıcının olduğu yerde, ticaret merkezi olmaz. Bunun için sadece Rusya değil, Azerbaycan ve İran gibi birçok ülkeden gelen doğal gazın Türkiye’de rekabete girmesi ve doğal gazın bu piyasa içerisinde fiyatlanması gerekiyor. Böylece Türkiye’deki doğal gaz merkezinde fiyatlanan doğal gaz Avrupa’ya bu fiyatlar üzerinden satılabilecek. Tabi ki Avrupa’nın ihtiyacını karşılayacak kadar transfer yapılması için, Türkiye’de yeni boru hatları inşa edilmesi gerekiyor ve bu en az 3 yılı alabilir.

Buradaki bir diğer alternatif Rus gazının sıvılaştırılarak Avrupa’ya satılması olabilir. Tabi bunun için büyük tonajlı gemilerin kullanılması gerekiyor ve şu anda bu gemilerin İstanbul boğazından geçmesi zor. Bu yüzden Cumhurbaşkanı Erdoğan aynı zirvede, Kanal İstanbul’u da gündeme getirdi. Ancak kısa vade için düşünürsek, Rus doğal gazı Çanakkale’ye taşınabilir ve burada sıvılaştırılarak LNG tankerleriyle Avrupa’ya gönderilebilir.

Türkiye kendi doğal gaz kaynaklarına kavuşana kadar bunlar değerlendirilebilecek senaryolar. Karadeniz’de keşfedilen ve Akdeniz’de de keşfedilmesi beklenen doğal gaz kaynaklarıyla Türkiye bir doğal gaz ihracatçısı haline gelebilir. Putin, yaptığı teklifle Türkiye’nin Avrupa’nın ana tedarikçisi olmasının önünü kesmek istiyor olabilir. Aynı zamanda, Avrupa Rusya’ya yaptırımlar uyguluyor.

Rusya’nın en azından şu an için, doğal gazını doğrudan satmak yerine, Türkiye üzerinden satarak, yaptırımları kamufle etmeyi planladığını da söyleyebiliriz. Her halükarda, hem doğal gazını satmak isteyen Rusya hem de önümüzdeki kışı nasıl geçireceğini düşünen Avrupa, Türkiye’ye muhtaç görünüyor. 70 yıldır olduğu gibi Türkiye, tek bir ülkenin güdümü altına girmiyor.

Ve bağımsız bir devletin yapması gerektiği gibi, denge siyaseti güderek sadece kendi çıkarlarını takip ediyor.